Emlak Vergisi Hazır Beyan Verme

Emlak vergisi, belediyelere ödenen yerel bir vergi olduğundan, Gelir İdaresi Başkanlığı’nın “Hazır Beyan” sistemine dahil değildir. “Hazır Beyan Sistemi” temel olarak gelir vergisi kapsamında ücret, kira, menkul sermaye iradı gibi beyanları kolaylaştırmak için geliştirilmiştir . Dolayısıyla, emlak vergisi mükellefleri, kira geliri beyannamesinde olduğu gibi bir hazır beyan ekranı bulamazlar. Bu konuda “hazır beyan” ifadesinin kullanılması, yanlış anlamaya yol açabilir. Ancak emlak vergisinin ödenmesi ve bildirilmesi konusunda belediyeler çeşitli dijital kolaylıklar sağlamaktadır.

Beyanname Yerine Bildirim: Emlak vergisinde klasik anlamda bir beyanname verilmez, bunun yerine taşınmaz edinildiğinde bir Emlak Vergisi Bildirimi verilir. Yeni bir ev veya arsa satın alan kişi, ilgili belediyeye tapu fotokopisi, kimlik ve gerekli formlarla başvurarak bildirim yapar. Bu bildirim neticesinde belediye, mükellef adına emlak vergisi kayıtlarını oluşturur. Sonraki yıllarda taşınmazın emlak vergisi, belediye tarafından otomatik tahakkuk ettirilir ve mükellefe ödeme yükümlülüğü doğar. Mükellef her yıl belediyeye giderek veya internetten borcunu sorgular ve öder, ayrıca bir beyanname doldurmaz.

Online Sorgulama ve Ödeme: Günümüzde emlak vergisi işlemlerini kolaylaştırmak için çoğu belediye çevrimiçi hizmet sunmaktadır. E-Devlet Kapısı üzerinde bazı entegre belediyeler için “Emlak Vergisi Bildirim Sureti/Rayiç Bedel Sorgulama” veya “Borç Sorgulama/Ödeme” gibi hizmetler mevcuttur . Ancak bu, gelir idaresinin hazır beyanından farklıdır ve doğrudan ilgili belediyeye entegre şekilde çalışır. Örneğin İstanbul, Ankara gibi büyükşehirlerde e-belediye sistemleri üzerinden emlak vergisi borcunuzu görüntüleyip kredi kartıyla ödeme yapabilirsiniz. Hazır Beyan sisteminde olduğu gibi tek bir merkezi sistem yoktur; her belediyenin kendi dijital portalı veya e-Devlet entegrasyonu vardır. Mükellefler, taşınmazın bulunduğu belediyenin web sitesine girerek ya da e-Devlet’te belediye hizmetleri bölümünden ilgili belediyeyi seçerek emlak vergisi borçlarını sorgulayabilir.

Ödeme Kolaylıkları: Emlak vergisi ödemeleri, genellikle belediye veznesine gidilerek veya belediyenin online tahsilat sistemi kullanılarak yapılır . Bazı belediyeler, PTT veya bankalarla anlaşmalı olarak şubeler üzerinden tahsilat yapabilirler. Örneğin, birçok büyükşehir belediyesi, Ziraat Bankası, Halkbank gibi bankaların şubelerinde emlak vergisi tahsilatını kabul eder. Ayrıca bankaların internet bankacılığı üzerinden “Vergi Ödemeleri” menüsünde emlak vergisi borcu sorgulama ve ödeme seçeneği bulunabilir (ilgili belediye ile entegrasyon varsa) . Kredi kartı ile ödeme imkânı da yaygındır; bazı belediyeler taksit kampanyaları da düzenleyebilmektedir.

Örnek Senaryo: Ayşe Hanım İstanbul’da bir daireye sahiptir. 2023 yılı emlak vergisi borcunu öğrenmek ve ödemek istiyor. Bunun için e-Devlet’e girip İstanbul Büyükşehir Belediyesi’ne ait “Emlak Vergisi Borç Sorgulama/Ödeme” hizmetini kullanabilir. E-Devlet’te kimlik doğrulaması yaptıktan sonra bu hizmetten İstanbul’da kendi adına kayıtlı taşınmazın vergi borcunu görebilir ve kredi kartıyla ödeyebilir. Alternatif olarak, ikamet ettiği ilçenin belediyesinin websitesinden e-belediye portalına girip TC kimlik numarasıyla borcunu sorgulayabilir. Eğer dijital yol kullanmak istemezse, Mayıs ayı içinde belediyeye gidip TC kimlik numarasını vererek yıllık borcunu öğrenir ve vezneye ödemesini yapar. Görüldüğü gibi, emlak vergisi için gelir idaresine bir beyan vermeye gerek yok, ancak belediye nezdinde mükellef olmak ve ödeme yapmak esastır.

Dikkat: Emlak vergisi mükellefiyetini başlatmak önemlidir. Diyelim ki Ali Bey 2022’de bir ev aldı ama belediyeye bildirim yapmadı. Bu durumda belediye, tapu kayıtlarından durumu tespit ederse Ali Bey’e geriye dönük vergi tarhı ve gecikme cezası uygulayabilir. Hazır Beyan sisteminde olmadığı için, birçok kişi emlak vergisini unutabiliyor. Halbuki tapu devriyle birlikte emlak vergisi sorumluluğu yeni malike geçiyor. Her yılın başında belediyeler genelde emlak vergisi duyuruları yapar; bu uyarılara dikkat etmek lazım.

Özetle, emlak vergisi için ayrı bir beyanname gönderme süreci yoktur, ancak zamanında ödeme yükümlülüğü vardır. “Hazır beyan” kavramı gelir vergisi için geçerli olup, emlak vergisinde yapılması gereken, ilgili belediyeye kayıt olmak ve borcu zamanında ödemektir. Gelişen teknolojiyle birlikte bu vergiyi ödemek oldukça kolaylaşmıştır – e-Devlet veya e-belediye kanalları pratik çözümler sunmaktadır. Eğer mükellef, bir yılda ödemesi gereken tutarı unutursa, belediye genellikle bir sonraki yıl geçen yılın borcunu da gecikme zammıyla birlikte tahakkuk ettirir. Bu yüzden, her yıl Mayıs ve Kasım aylarında emlak vergisi taksitlerini takip etmek yerinde olacaktır.