Ortaklığın Giderilmesi (İzale-i Şuyu) Nedir? : Kapsamlı Rehber
Ortaklığın giderilmesi davası, paylı veya elbirliği mülkiyetine konu taşınmazlarda, ortaklar arasındaki mülkiyet ilişkisinin sona erdirilmesi amacıyla açılan bir davadır. Türk Medeni Kanunu’na göre, ortak mülkiyetin devamını isteme zorunluluğu bulunmadığından, her ortak istediği zaman ortaklığın giderilmesini talep edebilir. Bu yazımızda, izale-i şuyu davasının açılma süreci, dava türleri, hukuki prosedürler ve dikkat edilmesi gereken noktaları ele alacağız.
1. Ortaklığın Giderilmesi (İzale-i Şuyu) Davası Nedir?
İzale-i şuyu davası, bir taşınmazın veya taşınır malın paydaşlar arasındaki ortaklığının sona erdirilmesi ve mülkiyetin bireysel hale getirilmesi amacıyla açılan bir davadır. Mahkemeye başvurularak ortak mülkiyetin devam edip etmeyeceği veya nasıl sonlandırılacağı kararlaştırılır.
İzale-i şuyu davası açma hakkına sahip kişiler:
- Paylı Mülkiyet Sahipleri: Tapuda paylı mülkiyet olarak kayıtlı taşınmazın sahipleri,
- Elbirliği Mülkiyet Sahipleri: Miras kalan taşınmazın mirasçılar tarafından paylaşılmasını talep edenler.
2. Ortaklığın Giderilmesi Davası Türleri
Ortaklığın giderilmesi davası, taşınmazın nasıl bölüneceğine bağlı olarak iki şekilde yürütülmektedir:
A. Aynen Taksim (Fiziken Bölme) Yoluyla Ortaklığın Giderilmesi
- Taşınmaz, tüm ortakların payına düşecek şekilde bölünebiliyorsa aynen taksim yapılır.
- Mahkeme, bilirkişi incelemesi ile taşınmazın bölünebilir olup olmadığını belirler.
- Eğer taşınmaz fiilen bölünebilir nitelikte değilse satış yoluyla ortaklığın giderilmesine karar verilir.
B. Satış Yoluyla Ortaklığın Giderilmesi
- Taşınmaz bölünemeyecek nitelikteyse, mahkeme tarafından satışına karar verilir.
- Açık artırma yoluyla satış gerçekleştirilir ve elde edilen gelir ortaklar arasında payları oranında bölüştürülür.
- Açık artırmaya ortaklar da katılabilir ve taşınmazı satın alabilirler.
3. Ortaklığın Giderilmesi Davası Açma Süreci
- Yetkili Mahkemeye Başvuru: Ortaklığın giderilmesi davası, taşınmazın bulunduğu yer Asliye Hukuk Mahkemesi’nde açılır.
- Dava Dilekçesi ve Gerekçelerin Sunulması: Davacı, taşınmazın aynen taksim edilmesini veya satılarak paylaşılmasını talep eder.
- Bilirkişi İncelemesi: Mahkeme, taşınmazın fiili bölünmeye uygun olup olmadığını belirlemek için bilirkişi raporu talep eder.
- Mahkeme Kararı: Bilirkişi raporu doğrultusunda taşınmazın bölünmesi veya satılması yönünde karar verilir.
- Satış ve Paylaşım: Taşınmaz satılarak ortaklara gelirleri paylaştırılır ya da fiili bölünme gerçekleştirilir.
4. Ortaklığın Giderilmesi Davasında Dikkat Edilmesi Gerekenler
- Tüm Ortakların Katılımı: Ortaklığın giderilmesi davasında tüm ortakların mahkemeye katılması gereklidir.
- Öncelikli Alım (Şufa) Hakkı: Taşınmaz satışa çıkarsa, ortakların öncelikli alım hakkı bulunmaktadır.
- Dava Masrafları: Bilirkişi ücreti, mahkeme harçları ve satış masrafları ortaklar tarafından karşılanır.
- Taksim ve Satış Koşulları: Aynen taksim mümkün değilse, en yüksek bedeli teklif eden alıcıya satış yapılır.
5. Ortaklığın Giderilmesi Davası Ne Kadar Sürer?
Ortaklığın giderilmesi davaları, dava sürecine ve taşınmazın niteliğine bağlı olarak değişkenlik gösterebilir. Genel olarak:
- Bilirkişi raporunun hazırlanması süreci 3-6 ay sürebilir.
- Mahkeme kararının çıkması 6-18 ay arasında olabilir.
- Satış süreci ek olarak 3-6 ay sürebilir.
Bu süreler, mahkemelerin yoğunluğuna ve tarafların itirazlarına bağlı olarak değişebilir.
6. Ortaklığın Giderilmesi Davasında Sıkça Sorulan Sorular
1. Ortaklardan biri davaya itiraz edebilir mi? Evet, ancak ortaklardan birinin itiraz etmesi davayı engellemez. Mahkeme, taşınmazın paylaşımına veya satışına karar verebilir.
2. Ortaklardan biri taşınmazı satın alabilir mi? Evet, ortaklar açık artırmaya katılarak taşınmazı satın alabilir.
3. Aynen taksim mümkün değilse ne olur? Mahkeme, taşınmazın satışına karar verir ve gelir ortaklar arasında paylaştırılır.
4. Dava açılmadan ortaklar anlaşarak paylaşım yapabilir mi? Evet, taraflar aralarında bir protokol düzenleyerek dava açmadan taşınmazı paylaşabilir.
5. Hissedarların borçları ortaklığı giderme sürecini etkiler mi? Evet, taşınmaz üzerinde ipotek veya haciz varsa, öncelikle bu borçların ödenmesi gerekir.
Ortaklığın giderilmesi (izale-i şuyu) davası, ortak mülkiyete konu taşınmazların bireysel mülkiyete dönüştürülmesi veya satış yoluyla pay sahiplerine düşen hakların belirlenmesi açısından önemli bir hukuki süreçtir. Davayı açmadan önce ortaklar arasında anlaşma sağlanması, hukuki masrafların ve sürecin daha hızlı ilerlemesine katkı sağlayabilir.
Link Kısa İsim: ortakligin-giderilmesi
Share this content:
